27) Alterasyon (Arıza işaretleri)
27) Alterasyon (Arıza işaretleri):
Değişik makam dizilerinin oluşturulmasında dizide bulunan bazı sesleri bazen değiştirmek gerekir. Aynı şekilde değişmiş olan sesleri de tabi haline döndürmek gerekebilir. Bunun için Diyez, Bemol, Natürel gibi özel şekilli işaretlerden faydalanılır. Bu işaretlere Alterasyon İşaretleri, bu olaya da Alterasyon denir.
Alterasyon İşaretlerinin anlamları şöyledir;
- Diyez: Önüne konulduğu notayı değeri kadar tizleştirir.
- Bemol: Önüne konulduğu notayı değeri kadar pestleştirir.
- Natürel: Diyezli veya bemollü notayı tabi haline döndürür.
Türk Musıkîsinde kullanılan her bir aralık için farklı Alterasyon işaretleri vardır. Bunlar, makam dizilerinin oluşturulmasında kullanılır.
Aşağıdaki tabloda bu işaretlerin adı, koma değerleri, rumuzları ve işaretlerin şekli gösterilmiştir.
Not: Artık İkili aralığı Türk Musıkîsi için çok özel bir aralıktır. Bunun diyezi ve bemolü için bir işaret geliştirmeye gerek duyulmamıştır. Çünkü bir başka sesi de ihlal etmektedir.
Artık İkili Aralığı sadece bazı makamlarda kullanılmaktadır. Buna Hicaz Aralığı da denir.
Alterasyon işaretlerinin koma değeri olarak yerlerini bir çizelge üzerinde gösterecek olursak;