Tatyos Efendi

Kemani Tatyos Efendi

   Gerçek adı Tateos Enkserciyan olan Kemânî Tatyos Efendi, 1858 yılında İstanbul'da Ortaköy'de dünyaya geldi. Ortaköy Ermeni kilisesi mûsikîşinaslarından Monakyan'ın oğludur. Buradaki Ermeni okulunu bitirdikten sonra bir sanatkâr olması için önce bir çilingirin, sonra bir savatçının yanına çırak olarak verildi. Mûsikîye aşırı düşkünlüğü nedeniyle bütün bunları bıraktı. Dayısı Movses Papazyan'dan Kânun dersleri alarak mûsıkî hayatına atıldı. Bir süre amatör topluluklarda Kânun çaldı. Daha sonra bu sazı bırakan Tatyos Efendi, Kemânî Kör Sebuh'dan keman çalmasını öğrendi. Bir yandan da Andon ve Civan kardeşlerden, Hanende Asdik Ağa'dan aldığı derslerle mûsıkî bilgisini ilerletti.



   Pek çok fasıl geçti. Hanende Karakaş, Tanburî Ovakim, Kanunî Şemsi gibi sanatkârlarla, başta Galata'daki Pirinççi Gazinosu olmak üzere, başka gazinolarda da uzun yıllar kaliteli fasıllar yönetti.
   
   Tanınmış bir sanatkâr olarak Ahmed Rasim Bey, Civan ve Andon kardeşler, Şevki Bey, Kemençeci Vasilâki, Tanburî Cemil Bey ile ilişki kurmuş, birlikte çalmıştır. Saz eserlerinde de bu kadar başarılı bir bestekâr olmasında uzun süren bu beraberliğin büyük etkisi olmuştur.

   Çok iyi nota bildiği halde zamanında tesbit edilmediği için eserlerinin çoğu unutulmuştur. Aynı zamanda şair olan Tatyos Efendi, çok eserinin sözlerini kendisi yazmıştır. İyi bir bestekârdı ve üstün bir mûsıkî anlayışı vardı. Çağının gerekleri ve sanat anlayışına göre güzel saz ve söz eserleri bestelemiş, eserlerinde makamlarımızın geleneksel ifade özelliklerini başarı ile yansıtmıştır. Tatyos Efendi, saz eseri bestekârı olarak Karcığar, Sûznâk, Rast Peşrevleri, Hüseyni, Sûznâk, Rast Saz Semaileri ve bazı şarkılarıyla şöhret ve hatırasını hâlâ aramızda yaşatmaktadır.

   Daha sonra sağlığı bozulan Tatyos Efendi'yi Ahmed Rasim gibi birkaç vefalı dostunun dışında arayan ve soran olmamış, son yıllarını büyük bir yoksulluk ve kimsesizlik içinde geçirerek 16 Mart 1913 tarihinde Vefat etmiştir. Ölümünden sonra cebinden üç kuruş para çıkmış. Kilise defterindeki ölüm kaydının meslek hanesine "Çalgıcı" kaydı konan bu sanatkâr, Ahmed Rasim Bey'in topladığı on-onbeş kişi ile kaldırılarak, Kadıköy Uzunçayır Ermeni mezarlığına gömülmüştür.
   
   Ahmed Rasim Bey, sözlerini de kendisinin yazdığı Uşşak Makamındaki "Gamzedeyim devâ bulmam, Garibim bir yuva kurmam, Kaderimdir hep çektiğim, Ağlarım hiç rehâ bulmam" güfteli eserine onun ömrünün hâsılasıdır" diyor.

   Tatyos Efendi, çatık kaşlı, pos bıyıklı, kısa boylu, tıknaz yapılı, kalender yaradılışlı, hafif şehlâ gözlü bir kimseymiş.



   Mûsikî repertuvarımızda bulunan eserleri, sekiz peşrev, altı saz semaisi, bir beste denemesi, muhtelif makam ve usûllerden bestelediği kırk yedi şarkıdan ibarettir.

Eserlerinden Bazıları;

Uşşak peşrevi
Karcığar peşrevi
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi6
Bugün Toplam496
Toplam Ziyaret1020330
Hava Durumu