Göçürülmüş Makamlar
B) Göçürülmüş Makamlar:
Şed, yani göçürme, herhangi bir dörtlü veya beşliyi ya da bir makam dizisini durak sesinden yani kendi yerinden başka bir perdeye aralıklarını bozmadan ve gerekli işaret değişikliklerini yaparak taşımak, bir başka deyişle göçürmektir.
Göçürme yapılarak yeni bir makam gurubu ortaya çıkmıştır. Bu guruba “Göçürülmüş Makamlar” denir.
Her makam dizisinin her perdeye göçürülmesi mümkün değildir.
Şed makamlar, her ne kadar bir makam dizisinin bir başka perde üzerine göçürülmesiyle elde ediliyor olsa da, birçok zaman kendilerini meydana getiren ana dizinin özelliklerine sadık kalmayıp, gerek çeşni, gerekse seyir bakımından farklılıklar göstermektedir. Böylece yeni özellikler kazanmaktadır. Bu bakımdan şed kelimesi transpoze’nin “Transposition” tam karşılığı olarak kabul edilemez.
Kendi yerinden başka perdelere göçürülmüş olan makamlar şunlardır;
- Çargâh Makamı
- Buselik Makamı
- Kürdi Makamı
- Zirgüleli Hicaz Makamı
- Neveser Makamı
- Segâh Makamı
Çargâh Makamı Şedleri:
- Rast perdesinde: Mahur Makamı
- Acemaşiran perdesinde: Acemaşiran Makamı
Buselik Makamı Şedleri:
- Rast perdesinde: Nihavent Makamı
- Hüseynîaşiran perdesinde: Ruhnevaz Makamı
- Yegâh perdesinde: Sultaniyegâh Makamı
Kürdi Makamı Şedleri:
- Rast perdesinde: Kürdilihicazkâr Makamı
- Hüseynîaşiran perdesinde: Aşkefza Makamı
- Yegâh perdesinde: Ferahnüma Makamı
Zirgüleli Hicaz Makamı Şedleri:
- Rast perdesinde: Zirgüleli Suzinâk ve Hicazkâr
- Irak perdesinde: Evcârâ
- Hüseynîaşiran perdesinde: Suz-i Dil
- Yegâh perdesinde: Şedd-i Araban
Neveser Makamı Şeddi:
- Acemaşiran perdesinde: Reng-i Dil
Segâh Makamı Şeddi:
- Nim Hicaz perdesinde: Heft-gâh